Tükenmişlik Sendromu Nedenleri, Belirtileri ve Tedavisi
Tükenmişlik sendromu nedenleri, belirtileri ve tedavisi hakkında bilgi almak veya bilgilerinizi tazelemek istiyorsanız bu yazımız sorularınıza cevap verecektir.
Yoğun tempo ve stresli yaşamın etkisiyle görülme olasılığı giderek artan tükenmişlik sendromu, tedavi edilmesi ve önemsenmesi gereken psikolojik bir problemdir. Günümüz yaşantısının bize olumsuz getirisi olan tükenmişlik sendromunda birey kendini halsiz, yorgun, başarısız ve enerjisi düşük olarak tanımlar. Bu gibi sorunlar yavaş yavaş kendini belli eder ve zamanla ilerler. Bu semptomlar ilk olarak fiziksel bir hastalık olarak düşünülür ya da önemsenmez. Tükenmişlik sendromu ilerlediğinde hastalık bireyler için başa çıkılmaz ve dayanılmaz bir hale bürünebilir. Bir yandan bireyin günlük yaşantısını olumsuz olarak etkilemeye devam ederken sosyal çevre, iş, aile gibi ortamlardan da uzaklaştırır. Tükenmişlik sendromu dikkate alınması ve tedavi edilmesi gereken bir hastalıktır.
Öncelikle konumuzun başlığı olan tükenmişlik sendromu nedir onu öğrenelim ;
Tükenmişlik Sendromu Nedir?
Tükenmişlik sendromu bir psikolojik rahatsızlıktır. 1974 yılında Herbert Freudenberger tarafından yıpranmışlık, başarısızlık, güç ve enerji düzeyinin azalması gibi bireyin içsel kaynaklarında oluşan tükenmişlik durumu olarak tanımlanmıştır. Tükenmişlik sendromu DSÖ (Dünya Sağlık Örgütü) tarafından Uluslararası Hastalık Sınıflandırması listesinde de yer almaktadır. Bireyin kendisini günlük yaşantısında stres, yoğunluk vb. faktörler nedeniyle zorlaması sonucunda ortaya çıkar. Bu sendromu yaşayan bireyler genellikle kendilerini mutsuz ve umutsuz hissederler; sıklıkla çevrelerine veya kendilerine katabilecekleri bir şeyleri olmadığını düşünürler.
Tükenmişlik sendromu tedavi edilmeden kendiliğinden geçebilen bir hastalık değildir. Hatta tedavi edilmeden ilerlerse birçok hastalığı da beraberinde getirebilir. Depresyon, kalp hastalığı ve diyabet gibi fiziksel veya psikolojik hastalıklara yol açabilir.
Tükenmişlik Sendromunun Nedenleri Nelerdir?
Tükenmişlik sendromu genellikle iş stresi ile bağlantılıdır. Bireyin iş hayatında yaşadığı problemler bir süre sonra günlük yaşantısını etkileyerek genel bir mutsuzluk haline yol açabilir. Bu gibi olumsuz duygular zamanla hayatın tümünü ele geçirir. Tükenmişlik sendromunun giderek artması bireyi depresyona sürükleyebilir. Devamlı olarak strese maruz kalan bireyler tükenmişlik sendromu yaşayabilirler.
Araştırmalara göre iş odaklı tükenmişlik sendromu haricinde çocuklara, yaşlılara ve hastalara bakan bireyler için de bu sendromlar gözlemlenebilir. Hatta anne ve babaların da tükenmişlik sendromundan etkilendiği açıklanmıştır.
Tükenmişlik Sendromu Belirtileri Nelerdir?
Yavaş yavaş kendini gösteren bir hastalık olduğu için bireyler bunun farkına varmaz ve tedaviye ihtiyaç duymazlar. Yaşanılan sıkıntılar hayatın bir parçası olarak adlandırılır ve normalmiş gibi kabul edilir. Bu da hastalığın fark edilmesini zorlaştırır. Tükenmişlik sendromu tedavi edilmedikçe, yaşam koşulları ve stres, yoğunluk devam ettikçe hastalığın şiddeti artar ve kendini belli eder.
En sık olarak görülen tükenmişlik sendromunun belirtileri şu şekildedir;
Karamsarlık
Umutsuzluk
Kendini değersiz hissetme
Bedensel tükenmişlik hissi
Olumsuz düşünceler
Duygusal tükenmişlik
İşten soğuma
Azalmış mesleki özgüven
Dikkat dağınıklığı
Uyku problemleri
Unutkanlık ve dalgınlık
Basit işleri dahi bitirmekte zorlanma
Baş, sırt ve bacaklar olmak üzere vücudun belirli bölgelerinde ağrılar
Sindirim sistemine ilişkin bozukluklar
Kalp çarpıntısı ve solunum güçlüğü
Bu belirtilerden birkaçının bir süredir kendisinde olduğunu düşünen bireyler mutlaka tükenmişlik sendromu testlerine başvurmalı ve bir uzman eşliğinde tedaviye başlamalıdır.
Tükenmişlik Sendromu Teşhisi Nasıl Konulur?
Bireyin detaylı ve eksiksiz öyküsüne ihtiyaç duyulur. Psikolog veya psikiyatrist tarafından yapılacak görüşme sonrasında tükenmişlik sendromu testi olarak da bilinen Maslach Tükenmişlik Ölçeği (MBI) uygulanır. Test sonunda elde edilen skor bireyde tükenmişlik sendromunun olup olmadığını, varsa hangi aşamada olduğunu bildirir. Bazen tükenmişlik sendromu, depresyon gibi başka psikolojik hastalıklarla da birlikte görülebilir. Bu nedenle tanının doğru tespit edilebilmesi için detaylı muayene edilmesi önemlidir.
Tükenmişlik Sendromunun Aşamaları Nelerdir?
Tükenmişlik sendromunda 4 aşama göze çarpar;
1.Aşama
Birey istekli, heyecanlı ve motivedir. Bütün eforunu kariyeri üzerine harcar.
2.Aşama
İstek ve motivasyon azalır. Yorgunluk hissedilir. Birey iş hayatında oluşan en küçük problemlerden rahatsızlık duymaya başlar.
3.Aşama
Yaşanılan problemlerin düzelmeyeceği düşünülür. Bireyin insanlara karşı inancı azalır. Bununla birlikte birey pasif veya agresif tutumlar sergileyebilir ve kendini çevresinden, işten çekebilir.
4.Aşama
Artık inançsızlık ön plandadır. Birey işine karşı sevgisini ve ilgisini kaybetmeye başlamıştır. Kişisel başarısını arkada bırakarak sadece maddi açıdan çalışmaya devam eder.
Tükenmişlik Sendromu Ne Kadar Sürer?
Tükenmişlik sendromunun her birey için iyileşme süresi, yapılan tedavi yöntemlerine göre farklılık gösterebilir. Bireyin günlük yaşantısı esnasında sorumluluklarının azalması tedaviyi hızlandırmaktadır. Tükenmişlik sendromu uzman doktorlar tarafından tedavi edilmelidir. Bireye uygun tedavi seçilir, psikoterapi ve gerekli durumlarda ilaç tedavisi uygulanır.
Tükenmişlik Sendromunun Tedavi Yöntemleri Nelerdir?
Günlük yaşantımızda stresten kaçmak neredeyse imkansızdır. Ancak tükenmişlik sendromunu önlemek tabii ki mümkündür. Bunun için birey kendisine oluşturduğu adımlar sonucunda stresin tükenmişlik sendromuna dönüşmesini kısıtlayabilir, engelleyebilir.
En etkin çözümlerden ilki egzersiz yapmaktır. Egzersiz sadece bireyin fiziksel değil psikolojik, ruhsal, duygusal anlamda rahatlama yöntemidir. Bunun için mutlaka spor salonlarında saatlerce zaman harcamaya ihtiyaç yoktur. Evde yapılan egzersizler veya kısa yürüyüşler yapılabilir. Bunlarla birlikte yoga, aikido gibi sporlar önerilir. Sağlıklı ve dengeli beslenmek de bireyin kendini iyi hissetmesi için önemli bir adımdır. Özellikle Omega-3 bakımından zengin besinler ruh halini canlandırmasına yardımcı olur. Bir diğer yöntem uykuyu düzene koymaktır. Bireyin kendisini dinlemek ve yaşantısını düzenlemek için zamana ve uykuya ihtiyacı vardır. Uykudan önce uyku ritüeli oluşturmak ve uyku saatlerini mümkün olduğunca düzene sokmak tedaviyi hızlandırır. Bu süreçte kafeinden kaçınmak en doğru adım olacaktır.En önemli desteklerden birisi de yalnız olmadığını hissetmektir. Birey bu süreçte yakın çevresinden, kendisine iyi gelen kişilerden yardım almalıdır. Çevreden alınan destek birey için stres ve tükenmişlik sendromuna karşı en etkili adımdır. Tükenmişlik sendromu yaşayan birine çevreden gelecek en önemli destek bireyi dinlemektir. Müdahale etmeden, yargılamadan bireyin yaşadığı problemleri dinlemek o kişiye çok iyi gelecektir çünkü bu sendromu yaşayan bireyler genellikle uzun saatler çalıştıkları için kendilerini sosyal çevrelerinden uzak ve yalnız hissederler.
Son olarak tükenmişlik sendromu yaşadığınızı veya bir yakınınızın bu durumdan muzdarip olduğunu düşünüyorsanız mutlaka profesyonel bir ruh sağlığı uzmanı ile görüşmeye başlayarak destek alınmalıdır. Tappy’de yer alan alanında uzman kadromuz ile destek almaya hemen şimdi başlayabilirsiniz.
Paylaşmak Güzeldir :)
