Platonik Aşk Nedir?
İçinizde bir yerlerde derin duygular beslediğiniz biri var. Peki, onun bu durumdan haberi var mı? Yoksa, onun sevginizden haberdar olmamasının sizin için daha iyi olduğunu mu düşünüyorsunuz? Sevginin hemen her türlüsü güzel olsa da platonik aşk kavramının farklı bir yeri var. Bu ifade, ünlü Yunan filozof Platon’un “Devlet” adlı eserinden ortaya çıkmışsa da anlam genişlemesine uğramış. Öyle ki zamanla; karşılıksız aşk, tek taraflı sevgi veya sevileni ondan habersiz sevmek gibi anlamları da kapsamış. Bu nedenle “Platonik aşk nedir?” sorusu günümüzde bile farklı karşılıklarla yanıtlanır olmuş.
Platonik aşk nedir?
Konuya gerçek kökeninden başlarsak platonik aşk, adını aldığı Platon’dan gelir. Temelde, cinselliğin dışına taşıp bundan soyutlanarak ruhani bir niteliğe bürünen aşkı ifade eder. Çünkü Platon, yapıtında ideal devleti tanımlarken âdeta bir ütopya çizmiştir. Somutlaşması olanaksız görünen bu devlet yapısı öyle idealleştirilmiştir ki yalnızca toplumsal çıkarları önemser. “Platonik” sözcüğü bu yüksek idealizmi; platonik aşk ise üreme gibi içgüdüsel zevklerin üstüne çıkan “ideal aşkı” tanımlar. Türkçede ise bunun da dışına çıkarak genellikle “karşılık beklenmeyen aşk” olarak algılanır.
İnsan basit bir canlı gibi görünse de birçok açıdan karmaşık bir yapı sergiler. Özellikle de psikoloji, bunun en açık biçimde görüldüğü alanlardandır. Platonik aşk da duyguların insanın ruhsal doğasına etkisi bakımından psikoloji için önemli bir örnektir.
Platonik aşk yalnızca bir insanın zihninde yaşayan derin sevgiye dayanır. Düşlerde kalmakla yetinmek zorunda olan sevgi ise farklı duygular hissettirebilir. Kimileri için platonik aşk gerçek aşkın ta kendisiyken bazıları içinse ulaşılamaz bir hayalin peşinde aşk acısı çekmektir. Bunların birincisi insanların bir noktadan sonra kendini kandırmasına varabilir. İkincisi ise takıntıya dönüşen ve erişilemez olana yönelik saplantı oluşturan bir duygu yoğunluğuna yol açabilir.
Platonik aşk belirtileri nelerdir?
Takıntıya dönüşen aşk bir de platonik ise bireyin yaşamı oldukça zorlaşabilir. Uzun sürelerle ve bazen gün boyunca bir kişiyi düşünmenin yükü tahminlerin ötesinde olabilir. Bu durum kişi için rutin hâline geldiğinde başka biri üzerine tasarlanmış bir hayatla karşılaşırız. Dahası, âşık olunan kişinin çoğu zaman bu durumdan haberi yoktur veya aynı hisleri beslemediğini belirtmiştir fakat platonik aşk buna karşın devam edebilir.
Bu noktada platonik âşık, duygu yoğunluğuyla mücadelede zorlanır. Bir de reddedilme korkusu tetiklenmiş veya gerçekleşmiş ise kişinin ruh hâli biraz daha karmaşıklaşır. Kabul edilebilir sınırlar aşıldığında sorun psikolojik ve hatta fiziksel şiddete bile neden olabilir. Karşı tarafı sürekli aramak, ondan hiçbir haklı neden yokken açıklama beklemek, yaşamına müdahale etmeye çalışmak, takip etmek psikolojik şiddet örnekleridir.
Platonik aşk belirtileri kişiden kişiye değişebilir. Karşılıksız sevgi duyulan kişi de bunu çok geç anlayabilir veya hiç fark etmeyebilir. Bu nedenle zarar gören, platonik âşık olan bireyle veya reddedilen bireyle sınırlı kalmayabilir. Karşı tarafın da bu sorundan mağdur olma riski asla göz ardı edilmemelidir. Nitekim platonik aşk, aslında bir imgeye veya anlam yüklenen varlığa tutunmaktır. Hâl böyleyken, saplantıya dönüşen platonik aşk son derece yıkıcı bir etki gösterir. Birey, sevdiği kişiyi yalnızca kendisinin mutlu edebileceğini ve onu sadece kendisinin “hak ettiğini” düşünebilir.
Platonik aşk neden kaynaklanır?
Platonik aşk nedenleri çeşitlidir ama yaygın sebepler altında ele almak mümkündür. Platonik aşk, pek çok kişi için bir boşluğu doldurma sanrısıdır. Aklındaki hedeflere ulaşamamış ama yerine yenilerini koyamamış kişiler, platonik aşk yaşamaya daha eğilimli olabilir. Romantik ilişkilerde ve iş yaşamındaki başarısızlığın ardından gelen anlam arayışı da buna sebep olabilir. Güvenli bağlanma deneyimi edinememek de bu durumun altında yatan temel nedenlerden biri olabilir.
Platonik aşk nedenleri şöyle özetlenebilir:
Sevilme, değer görme arayışı
Tek yanlı bağlılıktan mutlu olma durumu
“İstenen veya arzulanan biri” olma isteği
Hata yapmaktan korkma
Duygularını dışa vurmakta zorluk çekme
Süregiden öz güven eksikliği
Diğer yandan, reddedilme endişesi tek taraflı duygu yoğunluğuna baskın gelebilir. Pek çok kişi sadece bu yüzden bile sevgilerini söylemekten çekinebilir ve platonik aşk yaşamayı yeğleyebilir. Nedeni ise gayet açıktır. Platonik aşk ile yetinen kişi; reddedilme, istenmeme, uyumsuz biri gibi görünme gibi birçok riski yaşamayacaktır. Bunun kaçınılmaz riski ise kişinin algılarının çarpıklaşması ve objektif gerçeklikten uzaklaşarak yüklendiği psikolojik ağırlıktır. İfade edilseydi belki de gerçekten yaşanabilecek olası aşklardan yoksun kalmak ise kişi için gelecekte bir pişmanlık kaynağı olabilir.
Bu tek taraflı aşk, sevgi duyulan kişinin sözlerinin olduğundan farklı olarak yorumlamasına neden olur. Bir tür ön yargıya dayalı temenni (wishful thinking) söz konusu olabilir. Karşıdaki kişinin sözlerinden olmadık anlamlar çıkarmak veya imalar bulmaya çalışmak bu durumun bazı örnekleridir.
Platonik aşk nasıl unutulur?
Öncelikle platonik aşk kaynaklı huzursuzluğunuzun ve bundan kaynaklı diğer duygularınızın farkına varmakla başlamasınız. Melankoli bütün insanların zaman zaman yaşadığı bir ruh hâli olsa da süreklilik göstermesi kişi için yıpratıcı olabilir. Dolayısıyla, uzun süredir melankolik duygu ve düşüncelerle baş etmeye çalışıyorsanız desteğe ihtiyacınız olabilir.
Söz konusu kişiye nefret başta olmak üzere hissedilen herhangi yoğun bir duygu, karşı tarafa duyulan bu aşkı ve umutsuzluğu güçlendirebilir.
Aşk acısı içerikli duygusal şarkılar veya hoşlandığı adama açılamayan Amélie gibi kahramanlar üzerine kurulu platonik aşk filmleri de bu durumda size faydalı olmayabilir. Bunun yerine, arkadaşlarınızla bir araya gelmek veya yeni sosyal çevreler oluşturmak oldukça iyi birer motivasyon kaynağı olabilir. Ortak ilgi alanlarınızın olduğu kişilerle bir dernek veya kulüp çatısı altında buluşabilirsiniz. Yeni beceriler edinmek için eğitimlere kaydolabilir veya kültür-sanat etkinlikleriyle zamanınızı değerlendirebilirsiniz.
Diğer yandan belki de platonik aşk deneyiminizin altında yatan yalnızlık endişenizin üzerine gidebilirsiniz. Bağımsız olmanın rahatlığı ve hayatınızın kontrolünün yalnızca sizde olduğunu görmeniz aradığınız motivasyonu sağlayabilir. İnsanın gerektiğinde manevi olarak da kendi kendine yetebilen olağanüstü bir canlı olduğunu deneyimlemek rahatlatıcı bir duygudur.
Platonik aşk profesyonel destek almayı gerektirir mi?
Şurası bir gerçek ki sevdiğiniz kişinin size aynı duygularla karşılık verme gibi bir yükümlülüğü yoktur. Aynı şekilde, siz de bir başkasını sevmeye veya ona derin duygular beslemeye mecbur değilsiniz. Biliyoruz ki insan duygusal bir varlıktır ve duygular bir günden diğerine hızla değişmeyebilir.
Platonik aşk çoğu zaman bir süreliğine etkisini gösterse de yaşamınızı uzun süre boyunca etkileyebilir. Yaşam ritminiz, iş yerindeki performansınız hatta ailenizle ve arkadaşlarınızla olan iletişiminiz zarar görebilir. Davranışlarınızın çevrenizdekilere zarar verdiğini ve hatta zihin dünyanızın tutarsız düşüncelerle kendinize zarar verdiğini fark edebilirsiniz.
Bu noktaya gelmişseniz ve çabalamanıza karşın psikolojik olarak altından kalkamadığınızı düşünüyorsanız profesyonel destek alabilirsiniz. Uzman psikologlardan oluşan Tappy ekibiyle platonik aşk sorununuzun altında yatan nedenleri keşfedebilirsiniz. Online terapi deneyiminin getirdiği kolaylıklardan yararlanarak yaşam rutininize kaldığınız yerden devam edebilirsiniz.
Paylaşmak Güzeldir :)
