Monofobi tıp dilinde kısaca yalnızlık, bencil olma korkusu ya da yalnız olma korkusudur. “Mono” kelimesi tek veya bir anlamına gelmektedir, “fobi” kelimesi ise korku anlamına gelmektedir; yani bu iki kelimenin birleşiminden “monofobi” kelimesi oluşmaktadır. Monofobinin farklı bazı isimlendirilmeleri de bulunmaktadır: otofobi, izofobi ya da eremofobi. Genellikle, agorafobik fobilerin bir türü olarak kabul edilir. Monofobisi olan biri, yalnız kalma durumlarına maruz kaldığında yoğun bir kaygı hisseder. Yalnız kalmaktan korkuyorum ifadesi monofobiyle yakından bağlantılıdır. Kişi özellikle sevdiği kişilerden uzaklaştığında bu korku ve kaygı daha da artabilir.
Monofobi Neden Ortaya Çıkar?
Kişinin karşılaşmış olduğu ya da yaşadığı birçok farklı nedenden dolayı monofobi oluşabilir yani ortaya çıkış nedeni kişisel olarak değişmektedir. Belirli bir nedeni olmasa bile önemli rol oynayan etmenler vardır:
-Sosyo-ekonomik nedenler
-Uzun süreli strese maruz kalmak
-Kaygı
-Başarısız insan ilişkileri
-Travmalar
-Genetik faktörler
Semptomlar
Monofobi sahibi kişilerin yalnız kalamama nedenlerinin başında, yalnız oldukları zaman panik haline girerlerse, kendilerine veya çevrelerine zarar verebilecek korkunç şeyler yapmaktan korkmaları ve dahası öleceğine inanmalarıdır. Monofobinin hem fiziksel hem de duygusal semptomları bulunmaktadır. Fiziksel semptomları yukarıda bahsettiğimiz gibi fobiye ve anksiyete bozukluğuna çok benzerdir. Kişisel farklılık gösteren semptomlar da vardır.
Monofobi Oluşumunu Tetikleyebilecek Faktörler
- Anksiyete bozuklukları veya diğer ruh sağlığı problemleri yaşamış olmak
- İstismar, ihmal veya terk edilme deneyimleri geçirmiş olmak
- Düşük öz saygı veya öz güven düzeyine sahip olmak
- Zayıf sosyal yeteneklere veya destek kaynaklarına sahip olmak
- Ayrılma anksiyetesi bozukluğu veya bağlanma güçlükleri çekmek
Tedavi
Özellikle birden fazla fobisi olan insanlar için bu durumla baş etmek diğerlerine göre daha zordur ve bu insanların kesinlikle profesyonel bir yardıma ihtiyaçları vardır. Adım adım, seviye arttırılarak monofobi diğer fobiler gibi tedavi edilebilir. İlk olarak tüm hastalıklardaki gibi kişinin hasta olduğunu kabul etmesi gerekir. Fobiye neden olan etmenlerin farklı olması gibi tedaviler de kişiden kişiye değişmektedir.
Bazı popüler tedavi yöntemleri ise şunlardır:
Bilişsel davranışçı psikoterapi (CBT)
Türkiye Psikiyatri Derneğine göre bilişsel davranışçı terapi; düşünce, duygu ve davranışlar arasındaki ilişkiler konusunda çalışır ve sorunlar üzerine odaklanır. Sonrasında hastanın başa çıkabilmesi için bazı stratejiler üretilerek hastalara çeşitli beceriler kazandırılır.
Duyarsızlaştırma Terapisi ile Monofobi Tedavisi
Duyarsızlaştırma terapisi, EMDR terapisi olarak da adlandırılmaktadır. Bu yöntemle kişiye geçmişte yaşadığı olumsuz deneyimler tekrardan yaşatılır. Kişinin bu deneyimleri yeniden işlenir ve yavaş yavaş kişi artık bu olumsuz deneyimlere karşı duyarsızlaşır. Böylece kişinin eskiden yaşadığı olumsuz deneyimlere farklı ve olumlu bir bakış açısıyla bakması sağlanır.
Maruz Bırakma Terapisi ile Monofobi Tedavisi
Maruz bırakma terapisinde ise kişi, yaşadığı yalnızlık hislerine doğrudan maruz bırakılır. Bu terapi yönteminde amaç kişinin korkularıyla yüzleşmesidir. Tabi bu kısa sürede olacak bir şey değildir. İlk olarak kişinin yalnızlıktan korkmasının temel sebepleri tespit edilir. Akabinde rahatsızlıktan muzdarip birey, bu durumlara aşama aşama kontrollü şekilde maruz bırakılır. Kişi zamanla korkularıyla ve yalnızlığıyla yüzleşmeyi öğrenmeye başlar.
Ek olarak kişiye kendini rahatlatabilmesi için nefes kontrolü teknikleri, kas gevşetme yöntemleri ve meditasyon yöntemleri öğretilir. Kişi korktuğu durumlara maruz kalarak yavaş yavaş alışacak ve böylelikle duyduğu korku hissi de azalacaktır. Bu yöntem sayesinde kişi, korktuğu ve endişelendiği şeylerin aslında düşündüğü kadar vahim durumlar olmadığını görecektir. Böylelikle artık yalnız kaldığı zaman kendisini büyük bir panik ve korku içerisinde bulmayacak, hayatında aldığı kararlarda kendisini daha çok kontrol sahibi hissedecektir.
