Insomnia Nedir? (Uykusuzluk Problemi)
İnsanlar, ortalama olarak hayatlarının üçte birini uyuyarak geçirir. Uykunun zihnin ve bedenin yenilenmesinde ne denli önemli olduğu, bilimsel araştırmalar ortaya konmuştur. İnsomnia sorunu, uykuya dalmayı ve uyku halinde kalmayı zorlaştıran veya kişinin uykudan çok erken uyanarak daha sonra geri uyuyamamasına sebep olan yaygın bir uyku bozukluğu olarak tanımlanır.
Bu sorunu yaşayan kişiler, uyandıklarında kendilerini çok halsiz ve yorgun hissederler. Bu nedenle yaşam kaliteleri ve gün içindeki performanslarında ciddi bir azalma yaşanır. Beden ve zihnin kendisini yenilemesi için yeterli uykuya ihtiyacı olduğundan, gereğinden az uyumak vücutta çeşitli tahribatlara sebep olabilir. Bu nedenle insomnia sorunu yaşayanların vakit kaybetmeden bir profesyonelden yardım alması gerekir.
Uykusuzluk Neden Olur?
İnsomnia'nın nedenleri arasında astım, mide yanması, kanser gibi fiziksel rahatsızlıkların yanı sıra, depresyon ve stres gibi psikolojik hastalıklar da sayılabilir. Kronik uykusuzluk olarak da adlandırılan İnsomnia'ya yol açan ve en yaygın görülen etkenler, başlıca şu şekilde sıralanabilir:
Sağlık Sorunları: Kalp hastalıkları, astım, kronik ağrı, hipertiroidi, gastroözofageal reflü, parkinson, mide yanması, artrit ve Alzheimer gibi birçok hastalık, İnsomnia'ya neden olabilir. Ayrıca huzursuz bacak sendromu da kişinin uykuya dalmada zorluk yaşanmasına yol açabilir.
İlaç Kullanımı: Kullanılan birtakım ilaçlar, yan etki olarak uykusuzluğa neden olabilir. Özellikle bazı antidepresanlar, astım ilaçları, tansiyon ilaçları ve bazı ağrı kesici çeşitleri kronik uykusuzluğa yol açabilir. Bu gibi durumlarda ilacı birden bırakmamak ve mutlaka doktora danışmak gerekir.
Stres: Okul, iş veya aile içerisinde yaşanan bazı problemler, kişinin özellikle gece saatlerinde zihninin açık kalmasına sebep olabilir. Bunun yanı sıra boşanma, işten çıkarılma, yaralanma veya ölüm gibi travmatik olaylardan sonra stres seviyesi oldukça artar. Bunlar da İnsomnia'ya yol açabilir.
Uyku Bozuklukları ve Düzensizliği: Uyku apnesi gibi kişinin uyku sırasında belirli bir süre solunumunun durmasına neden olan uyku bozuklukları, İnsomnia'nın en sık rastlanan nedenleri arasındadır. Ayrıca düzensiz saatlerde uyuyup uyanmak ve uyumadan önce televizyon izlemek ve telefonla vakit geçirmek gibi unsurlar da uyku düzenini olumsuz etkileyerek İnsomnia'ya sebep olabilir.
Yanlış Beslenmek: Gece geç saatlerde yemek yeme alışkanlığı, kişinin genel sağlığının yanı sıra uyku düzeni üzerinde de olumsuz etkiye sahiptir. Özellikle uyku saatine yakın bir vakitte yenen yağlı, baharatlı ve ağır yemekler, kişide mide yanması ve reflü gibi rahatsızlıklara sebep olarak uykuya dalmayı zorlaştırır. Ayrıca gece uyanmalarına da sebep olabilir.
Sigara, Alkol ve Kafein Tüketmek: Uykuya yakın bir zamanda çay, kahve ve gazlı içecek tüketilmesi, uykuya dalma konusunda problem yaşanmasına sebep olabilir. Bunun yanı sıra uyarıcı özelliği olan nikotin de uykusuzluk yaşanmasına yol açabilir. Buna benzer olarak alkol kullanımı da kişinin uyumasına engel olarak, gece boyunca sık sık uyanmalara neden olabilir.
Psikolojik Hastalıklar: Yalnızca depresyon İnsomnia'ya neden olma konusunda yeterli iken, özellikle kaygı bozukluğuna yol açan diğer psikolojik hastalıklar da kronik uykusuzluğa neden olabilir.
Uykusuzluk Belirtileri
Kronik uykusuzluk hastalığı olarak da tanımlanan İnsomnia, günümüzde oldukça sık rastlanan şikayetlerden biri haline gelmiştir. Kişinin gün içinde yorgun hissederek yaşam kalitesini düşürmeye başladığı durumda, vakit kaybetmeden bir uzmandan yardım alınması gerekir. İnsomnia'da görülen başlıca belirtiler ise şu şekildedir:
Yorgunluk
Sinirlilik
Gün içinde uyuklama hali
Hafıza problemleri
Konsantrasyon eksikliği
Çok erken uyanma
Geceleri uyanma
Gece uykusundan sonra dinç hissedememek
Kaygı bozukluğu ve depresyon
Duygu durum bozuklukları
Gün içerisinde uykusuzluğa bağlı olarak hatalar ve kazalarda artış
Uykusuzluk Hastalığında Risk Faktörleri Nelerdir?
Insomnia çeşitli nedenlere bağlı olarak herkeste görülebilen, bir uyku bozukluğu sorunudur. Fakat bazı özelliklere sahip olan kişiler, Bu konuda daha yüksek risk altındadır. Bu kişiler şöyle sıralanabilir:
60 yaşın üzerindeki kişiler: Uykusuzluk, yaşın ilerlemesi ile birlikte sağlıkta ve uyku düzeninde değişikler yaşandığı için bu yaşlarda uyku problemlerinde artış göstermektedir.
Kadınlar: Adet döngüsü esnasında ve menopoz döneminde yaşanan hormonal değişiklikler uykuyu etkileyebilir. Özellikle menopoz döneminde yaşanan gece terlemeleri ve sıcak basmaları, genellikle uyku kalitesine ve süresine olumsuz etki eder. Uykusuzluk hastalığına hamilelik döneminde de rastlanabilir.
Düzensiz yaşam: İş veya seyahatte vardiyaların değişmesi, uyku, uyanıklık döngüsünde bozulmaya neden olan başlıca sebeplerden biridir.
Uykusuzluk Teşhisi Nasıl Konur?
Uykusuzluk hastalığının teşhisi için durumunuza bağlı olarak şunlar yapılabilir:
Fiziki muayene: Eğer bu sorunun temel nedeni bilinmiyorsa, doktor uykusuzluğa neden olabilecek tıbbi problemleri bulabilmek için fizik muayenesi yapabilir. Tiroid başta olmak üzere uyku ile bağlantılı olan tıbbi durumları eleyebilmek için doktor kan testi isteyebilir.
Uyku alışkanlıklarının incelenmesi: Doktor, hastadan uyku alışkanlıklarını inceleyebilmek için bir anket doldurmasını isteyebilir. Bazen de hastadan birkaç hafta süresince uyku günlüğü tutması talep edilir.
Uyku merkezinde araştırma: Eğer uyku apnesi ve huzursuz bacak sendromu gibi uyku bozukluğu ile bağlantılı olabilecek sorunlar varsa veya uykusuzluğun nedeni açık değilse, uyku merkezinde bir gece geçirmek gerekebilir. Bu merkezde siz uyurken gerçekleşen nefes alıp verme, kalp atışı, beyin dalgaları, göz ve vücut hareketleri gibi fonksiyonlar incelenerek kayıt altına alınır. Elde edilen veriler ışığında hastaya insomnia tanısı koyulur.
Uykusuzluk Nasıl Giderilir?
Uyku alışkanlıklarını düzenlemek, uykusuzluğun engellenmesi ve sağlıklı uykunun desteklenmesinde oldukça etkilidir. Bunun için gerekli olan unsurlar şu şekilde sıralanabilir:
Alınan ilaçları kontrol etmek: Uykusuzluğa neden olup olmadığını anlamak için kullandığınız ilaçların yan etkilerini kontrol edin.
Düzenli olmak: Hafta sonları da dahil olmak üzere uyuma ve uyanma saatlerinizi düzenli tutun. Uyumak için yatak odanızı düzenli ve konforlu hale getirerek, odayı yalnızca uyumak için kullanın.
Hareketli yaşam: Düzenli aktivite ve hareketli yaşam şekli, gece uykusunun iyi bir şekilde alınmasında oldukça etkilidir.
Şekerleme yapmaktan uzak durmak: Uykusuzluk ile baş edebilmek için gün içindeki kısa uykulardan kaçınmak veya kestirmeleri sınırlamak gerekir.
Uyarıcı maddelerden uzak durmak: Sigara, alkol ve kafein kullanmaktan kaçınmak veya mümkün olduğu kadar azaltmak rahat bir uyku çekmek için oldukça etkilidir.
Uykusuzluk Nasıl Geçer?
Uykusuzluk, tedavisi olan bir rahatsızlıktır. İnsomnia sorununu gidermede kullanılan reçeteli ve reçetesiz ilaçların yanı sıra farklı terapi yöntemleri de mevcuttur.
Reçeteli İlaçlar: Uykuya dalma ve uykuda kalma konusunda reçeteli ilaçlar faydalı olabilir. Fakat doktorlar, birkaç haftadan daha uzun süre reçeteli uyku hapı kullanımını önermezler. Alışkanlık yaratmaması ve olası yan etkilerden korunabilmek için mutlaka ilaçların doktorlar tarafından uygun bulunduğu durumlarda reçete edilmesi gerekir.
Reçetesiz İlaçlar: Antihistaminik denen bir grup etken madde içeren reçetesiz uyku ilaçları, düzenli kullanım için uygun değildir.
Bilişsel Davranışçı Terapi: Bilişsel davranışçı terapi, kişinin uykuya dalmasına engel olan düşünce ve eylemleri kontrol altına alan ya da tamamen ortadan kaldıran bir terapi yöntemidir. Uykusuzluk hastalığına sahip olan kişilere genellikle tedavi yöntemi olarak önerilen bu terapi, bu sorunun üstesinden gelmek konusunda oldukça etkilidir. Tappy'de alanında birçok uzman psikolog yer almaktadır. Tappy üzerinden gerçekleştireceğiniz online terapi ile insomnia tedavisinde kullanılan bilişsel davranışçı terapiyi uygulayarak uykusuzluk sorununun üzerinden gelebilirsiniz.
Paylaşmak Güzeldir :)
