Erteleme Hastalığından Kurtulmanın Yolları
Erteleme Hastalığından Kurtulmanın Yolları


Erteleme Hastalığı Nedir?

Günlük işlerimizi ve planlarımızı sıraya koyarken öncelik belirlemesi yapabilir ve bir diğer işimizi “erteleyebiliriz”. Fakat bu ertelemeleri bilinçli yapıyorsak, alışkanlık haline geldiyse, işlere son teslim tarihine kadar başlanamıyorsa, göz göre göre sorumluluktan kaçılıyorsa ve bunlara bağlı olarak stres, gerginlik ve depresyon yaşanıyorsa buna sürekli erteleme hastalığı (procrastination) denmektedir. Enerjimiz ve zamanımız varken hatta bazı durumlarda yapmamız gereken iş zorunlu olan bir iş olsa bile sürekli ertelemek ve var olan zamanı boş yere kullanmak günlük hayatımızı ciddi derecede etkileyecek alışkanlıklardır. Zamanı doğru yönetememe ve bütün işlerin üst üste gelmesi ile karşılaşılan güç ve stresli durum bireyin motivasyonunu daha da kaybetmesine sebep olabilmektedir. Aynı zamanda kronik erteleme problemi iş ve okul hayatında can sıkıcı sonuçlar yaratabilir. Okul yaşamında kronik ertelemeye sahip olan bireyler motivasyon eksikliği veya kendilerini yetersiz hissettikleri konulara başlamada sıkıntı yaşıyor olabilirler. Bu sebeple özellikle okul ve sınav dönemindeki bireyler bu konuda destek almalıdır.


Mükemmeliyetçilik Testi Çöz
İlgili Psikoloğu Bul


Erteleme Hastalığı Kimlerde Görülür?

Sürekli erteleme hastalığının spesifik olarak görüldüğü bir cinsiyet veya yaş aralığı yoktur. Erteleme hastalığı daha çok zaman yönetiminde kötü olan, planlama ve düzenlemede sıkıntı yaşayan ve mizaç olarak biraz daha üşengeç olan bireylerde görülür. Aynı zamanda kronik erteleme sorununa sahip bireylerin dürtüselliği de öne çıkmaktadır. Kısacası, dikkat dağınıklığının sebep olabileceği planlama problemleri, odaklanma problemleri veya kötü zaman yönetimi, üşengeç bir yapıya sahip olma ve dürtüsellik özelliklerine sahip olan bireylerde sürekli erteleme görülebilir. Erteleme hastalığına sahip olan bireylerin davranışları çevreleri tarafından tembellik olarak algılanabilir ve dışarıdan kronik erteleme problemlerini fark edemezler. Bu yüzden bireyin kendi hastalığının ve sürekli ertelemenin verdiği zararın farkında olması tedavi için çok önemlidir.


Erteleme hastalığına (procrastination) sahip olan bireylerde görülen bir diğer özellik de mükemmeliyetçiliktir. Mükemmel bir iş çıkaramamaktan korkmak erteleme davranışını tetikleyebilmektedir. Mükemmeliyetçiliğin tam tersi olarak yapılması gereken işi zor bulmak, nasıl yapılacağını bilmemek de motivasyon eksikliğine ve sürekli ertelemek (procrastination) durumuna sebep olabilir.


Ergenlikte okul döneminde görülebilir, yetişkinlikte ise iş hayatında sıkça yaşanan bir durumdur. İş hayatında erteleme hastalığına sahip olan bireyler genellikle sevmedikleri, kendilerine uygun olmayan ve yetersiz olduklarını düşündükleri işler sebebiyle kronik ertelemeye sahiptirler.


Mükemmeliyetçilik Testi Çöz
İlgili Psikoloğu Bul


Erteleme Hastalığının Nedenleri Nedir?

Bireyler yapılması gereken işi ertelerken rahatlamazlar, o işi yapana kadar işin stresini yaşamaya devam ederler fakat buna rağmen kocaman bir gün içinde yapılması gereken işi erteleme hakları olduğu kadar erteleyebilirler. Bu yüzden bu kronik erteleme durumu tembellik veya üşengeçlik olarak değil gerçekten altında yatan başka sebepler olan bir bozukluk olarak görülmeli ve bir uzman psikologdan destek alınmalıdır. 


Procrastination, çevrenin kolaylıkla fark edebileceği bir problem değildir, bireyle iletişime geçildiğinde bu davranışlarını açıklamak için çeşitli bahanelere başvurabilirler. Bu sebeple bir uzman psikologdan destek almak için öncelikle bireyin bu problemi kabul etmesi gerekmektedir. Sürekli erteleme davranışına yol açan başlıca sebepler, motivasyon eksikliği, kötü zaman yönetimi, üşengeçlik, mükemmeliyetçilik ve bundan kaynaklanan başarısızlık korkusu, konudaki yetersizlik gibi sebeplerdir. Yapılması gereken işe kısa bir zaman kaldığında başlandığı için genellikle okul ve iş hayatında bireyler için sıkıntı yaratabilmektedir çünkü dar zamanda stresle ve baskıyla yapılanlar üstünkörü yapılan işler olmaktadır. Bunların hepsinin devamlı olarak gerçekleşmesi ve alışkanlık hale gelmesi de kronik erteleme hastalığına sebep olur.


Mükemmeliyetçilik Testi Çöz
İlgili Psikoloğu Bul


Neden Erteliyoruz?

Eğer birey mükemmeliyetçi bir yapıya sahip olduğu için sürekli erteleme davranışında bulunuyorsa, bunun arkasında yapılan işi mükemmele yakın ve hatasız yapma isteği vardır. Eğer sebep motivasyon eksikliği ise bireyin o iş için olan içsel ve dışsal motivasyonlarını gözden geçirmesi gerekmektedir. Bunun için işverenle iletişim haline geçilebilir veya içsel motivasyon için birey kendi kendine hedefler ve ödüller koyabilir. Aynı zamanda motivasyon eksikliği de baş edilmesi gereken bir durumdur ve psikolog desteği almanız önerilmektedir. Bir diğer erteleme nedeni kötü zaman yönetimidir. Plan yapmada zorlanma ve kötü zaman yönetimi sebebiyle bireyler ertelemeye daha açık hale gelebilirler. Son olarak bir işe başlamadan önce o işe hâkim olmadığımızı, bilgimizin yeterli olmadığını düşünürsek bu da ertelemeye sebep olabilir.


Zaman yönetimi becerisi elde etmek, bilinçaltındaki mükemmeliyetçiliğin etkisini azaltmak, içsel ve dışsal motivasyonu gözden geçirip farklı etkenler eklemek bireyin elindedir ve erteleme davranışının bir uzmana danışarak üstesinden gelinebilir. Tappy’den online danışmanlık veren bir psikologla görüşebilirsiniz.


Erteleme Hastalığı Nasıl Yenilir?

Öncelikle bireyin hastalığının ve kronik ertelemeye sebep olan faktörlerin bilincinde olması gerekmektedir.


Uzman bir psikoloğa danışarak erteleme hastalığı ile baş edilebilir. Tappy’den online hizmet veren psikologlara danışabilirsiniz.

Eğer dikkat dağıtıcı etkenlerden dolayı ise bir işe başlamadan önce kendinizi dikkat dağıtan nesnelerden uzaklaştıracak şekilde planlama yapabilirsiniz.

Kendi yeterliliklerini bilmek ve öğrenmeye açık olmak önemlidir. Böylece birey kendini yetersiz hissettiğinde karamsarlığa düşmek yerine öğrenmek ve soru sormak için motive olabilir.

Hiçbir şeyin tam anlamıyla mükemmel olamayacağının ve erteleyerek dar zaman yerine geniş zamanda bitirilen işin daha kaliteli olacağının bilincinde olmak yardımcı olabilir.

Kronik erteleme hastalığının tembellikle alakalı olmadığının farkında olarak içsel ve dışsal motivasyon faktörlerini sorgulamak bireyin motivasyon eksikliğinin önüne geçebilir.

İçsel motivasyon etkenleri kapsamında hedefleri veya istekleri sorgulamak yardımcı olabilir böylece birey ne istediğini ve hangi yoldan ilerlemesi gerektiğini de kendine bir daha hatırlatma şansı bulur. Bu yöntemle aynı zamanda planlama ve hedef sıkıntısı da çözülebilir.

Dışsal motivasyon etkenlerinin eksikliği okul hayatında ağır basıyorsa da aile veya öğretmenlerle konuşup hedef, ödül sistemi oluşturulabilir veya bireyin üstünde motivasyon kaybına sebep olacak bir baskı yaratılmamasına özen gösterilebilir.

İş hayatında takdir ve ödüllendirilme motivasyonu arttıracağı için kronik erteleme hastalığının önüne geçebilir.

Kişiye özel çalışma stili oluşturma ve buna bağlı kalmak motivasyonu arttırabilir. Özellikle sınav dönemindeki öğrencilerde çekindikleri konulara başlamak için online psikolog ve online terapi hizmetleri yardımcı olabilir.


Erteleme hastalığının önüne geçilemez ise bireyin günlük hayata dahil olarak iş hayatı da ciddi derecede etkilenebilir. Bireyin hedeflerini ve hayat amaçlarını da zedeleyebilir. Aynı zamanda sosyal ilişkilerde de sorunlar yaşanabilir. İşleri veya görevleri ertelerken yaşanan ve erteledikçe artan stres, öfke problemlerine sebep olabilir. Kronik erteleme hastalığının önüne geçilmesi mümkündür, psikolog desteği de bireyin hastalığı kabul etmesi ve erteleme davranışının nedenini bularak çözüm üretebilmesi için önemlidir.


Paylaşmak Güzeldir :)

Mükemmeliyetçilik Testi Çöz
İlgili Psikoloğu Bul

Paylaş: