Duygusal Bağımlılık Nedir?
Duygusal destek bir ilişkide sevgi, destek, güven, şefkat ve cesaret ile ilgilidir. Günlük hayatta zorluklar ve stresle karşılaşıldığında, kişiye çevresindeki diğer bireyler destek olarak, duygularını onaylayarak empati ve güven sunabilir.
Tüm ilişkilerde olduğu gibi romantik ilişkilerde de duygusal destek ve rehberlik için partnere güvenmek doğaldır. Duygusal bağımlılık ise partnerinizden veya duygusal bağ kurduğunuz kişiden destek almaktan fazlasıdır. Çoğu romantik partner bir dereceye kadar birbirlerine bağlıdır. Ancak tüm duygusal ihtiyaçlarınızı karşılamak için partnerinize ihtiyaç duyduğunuzda ve bu ihtiyaçları karşılamak için sorumluluk almayı bıraktığınızda bu bağlılık bağımlılığa dönüşür.
Duygusal Bağımlılık Nasıl Anlaşılır?
Duygusal bağımlılığı bir spektrum olarak düşünebiliriz. Spektrum terimi, geniş bir yelpaze üzerine yayılmış belirtileri ve bu belirtilerin derecesini ifade eder. Duygusal bağımsızlık yelpazenin bir ucunda durur. Tamamen bağımsız insanlar, tüm duygusal desteğe direnebilir, duygusal ihtiyaçlarla kimseden yardım istemeden başa çıkmayı tercih edebilir veya bu ihtiyaçları görmezden gelebilir.
En sağlıklı ilişki türü olan birbirine bağlı ilişkiler yelpazenin ortasında kalır. Karşılıklı bağlılık, kendi duygusal ihtiyaçlarınızı tanıyabileceğiniz ve birçoğunun karşılanması için çaba göstermeniz anlamına gelir. Bu ihtiyaçları kendi başınıza karşılayamadığınızda partnerinizden destek isteyebilirsiniz. Başka bir deyişle, bütün duygusal ihtiyaçlar için değil ama bazı duygusal ihtiyaçlar için onlara bağlısınızdır.
Yelpazenin diğer ucunda ise duygusal bağımlılık yatmaktadır. Burada neredeyse tüm ihtiyaçları karşılamak için partnerinize güvenirsiniz. Stresli durumlarda, duygularınızla kendiniz baş etmeye çalışmadan partnerinizden sürekli destek beklersiniz. Partnerin duygusal desteği olmadan yaşayamayacağınızı hissetmek, ilişkinizin sağlıksız bir bağımlılık düzeyine yöneldiğini gösterebilir.
Duygusal bağımlılığın diğer önemli belirtileri şunlardır:
Partnerinizi veya ilişkiyi gerçekte olduğundan farklı görme/idealize etme
Hayatınızın partneriniz olmadan bir anlamı olmadığı inancı
Mutluluğu veya güven hissini tek başına bulamayacağınız inancı
Sürekli reddedilme korkusu
Sürekli bir güvence ihtiyacı
Yalnız zaman geçirirken boşluk ve endişe duyguları
Benlik saygınızı, güveninizi ve öz değerinizi geliştirmek için partnere ihtiyaç duyma
Kıskançlık veya sahiplenme duyguları
Kendi duygularınıza güvenmede zorluk
Duygusal Bağımlılığın Etkileri Nelerdir?
Kendi duygusal ihtiyaçlarınızı karşılamada zorluk yaşamak, romantik ilişkiler de dahil olmak üzere yaşamın diğer alanları üzerinde önemli bir etkiye sahiptir.
İlişki Sorunları
Çoğunlukla, duygusal ilişkilerde bağımlılık yaşayan kişiler sağlıklı ilişkiler kurmakta güçlük çeker. Duygusal olarak bağımlı insanlar genelde partnerlerinden çok fazla güvence ve desteğe ihtiyaç duyarlar. Sık sık güvensizlik yaşayabilir veya kendinden şüphe duyabilir, kendi hakkında iyi hissetmek için partnerin onayına ihtiyaç duyabilirler. Bu ihtiyaç, ilişkinin bitmesi durumunda veya ihtiyaçları olan güvenceyi alamadıklarında kişilerin ilişkilere dair korkularını tetikleyebilir. Bu terk edilme korkusu, kişinin partnerin davranışlarını kontrol etme girişimlerine yol açabilir. Ancak sürekli yönlendirildiğini ve kontrol edildiğini hisseden veya kendi seçimlerini yapamayan insanlar, ilişkiyi bitirmek isteyebilirler. Bu yüzden de başarısız ilişkiler örüntüsü, duygusal bağımlılıkta oldukça yaygındır.
Stres
İlişkilerde bağımlılık genellikle duygusal sıkıntı içerir. İlişkinin geleceği hakkında kaygılı ve şüpheci düşünceler kişinin endişeli ve huzursuz hissetmesine neden olabilir. Partnerle birlikte vakit geçirilmediğinde, kişi zamanın çoğunu partnerin ne yaptığı hakkında endişelenerek ve partnerinin ona olan bağlılığını sorgulayarak geçirir. Bu olumsuz düşünme tarzı kişinin kaygı ve stres seviyesinin artmasına neden olur.
Yüksek düzeyde stres, duyguların nasıl deneyimlendiğini ve kişinin duygularını ifade biçimini de etkileyebilir. Bazı duygusal ve fiziksel belirtiler şunlardır:
Ruh halindeki ani değişiklikler
Uzun süren depresif ruh hali
Ağlama krizleri veya öfke patlamaları
İnsanlara veya nesnelere yönelik şiddet gibi duyguların fiziksel ifadeleri
Kas gerginliği, baş ağrısı veya mide rahatsızlığı gibi bedensel semptomlar
Dürtüsellik ve Riskli Davranışlar
Duygusal bağımlılık ve duyguları düzenlemede zorluk yaşamak bazı davranış sorunlarına da neden olabilir. Kişi ilişkilerinde yetersiz, yalnız ve güvensiz hissettikçe dürtüsel olarak, düşünmeden ve plan yapmadan hareket etmeye başlayabilir. Dürtüsel davranışların kontrol edilmemesi kişiyi riskli ve uygunsuz davranışlarda bulunmaya iter. Duygularını düzenlemede zorlanan kişilerde madde ve alkol kullanımı, internet, telefon veya oyun bağımlığı gibi riskli davranışlar daha sık görülebilir.
Öz Bakım Sorunları
Duygusal destek için tamamen partnere güven duyulması halinde kişi duygusal sorunlarıyla kendi başına baş etmenin yollarını aramaktan vazgeçebilir. Kişinin bir başkasından tüm ihtiyaçlarını karşılamasını beklemesi gerçekçi değildir. Duygusal ihtiyaçlar karşılanmadığında yaşanan duygusal sıkıntı, kişinin günlük aktivitelerini yerine getirmesini zorlaştırabilir. Kişi işe veya başka aktivitelere odaklanmakta güçlük çekebilir. Bu yüzden duygusal bağımlılıkla başa çıkmak için Tappy'den Online psikolog yardımı almak ve yoğun duygularla baş etme yöntemlerini geliştirmek önemlidir.
Duygusal Bağımlılıkla Nasıl Baş Edilir?
Romantik veya sosyal ilişkilerde karşıdan beklenen güven ve destek alınamadığında, yetersizlik ve güvensizlik hissi kişiye ve ilişkilere zarar vermeye başlar. Bu nedenle duygusal bağımlılıkla baş etmek için gerekli ilk adım bu belirtilerin ve duyguların farkına varmaktır. Aşağıda sıralanan baş etme yöntemleri kendi duygusal ihtiyaçlarınızı daha iyi tanımlamanıza ve karşılamanıza yardımcı olabilir.
Duygularınızla Daha Rahat Olun
Duygusal ihtiyaçları karşılamaya yönelik ilk adım, onları deneyimlerken duygularınızın tamamını kabul etmeyi öğrenmektir. Özellikle olumsuz duyguları hissetmekten kaçınmak, çoğu kişinin bu duygularla baş etme yöntemidir. Olumlu ve olumsuz duyguları deneyimlerken bunları farkındalıkla kabul etmek ve yönetebilmek zamanla gelişebilen bir beceridir.
İstenmeyen ve acı veren duygulardan kaçınmak veya bu duyguları dindirmesi için birine güvenmek yerine, merak duygunuzla temasa geçmek ve duygularınızı yargılamadan sadece gözlemlemek yardımcı olabilir.
Kendinizi ve duygularınızı daha yakından tanıyabilmek için deneyebileceğiniz bazı stratejiler şunlardır:
Meditasyon yapmak
Doğada vakit geçirmek
Kendi başına vakit geçirmek
Sevdiğiniz aktivitelerle uğraşmak
Yoğun duyguları müzik, dans, çizim veya resim yoluyla ifade etmek
Duygularınızın farkına vardığınızda ilişkilerinizde kendinizi kıskanç, yalnız veya yetersiz hissediyor olabilirsiniz. Ancak bu durumda, partnerinizden veya bir başkasından güvence aramak yerine durumu farklı açılardan değerlendirmeye çalışın ve başka destek alanlarına odaklanmayı deneyin. Örneğin; romantik ilişki dışında yakın arkadaşlarla vakit geçirmeyi, ilgi alanlarınızı keşfetmeyi, rahatlamak için kendinize zaman ayırmayı, öz bakım uygulamayı veya olumsuz duyguları hangi durum ve düşüncelerin tetiklediğini keşfetmeyi deneyebilirsiniz.
Bazı durumların duygusal bağımlılık davranışlarını daha fazla tetiklediğini fark ettiğinizde, bir arkadaşınızla duygularınız hakkında konuşmak veya kendinize güçlü yönlerinizi ve başarılarınızı hatırlatmak için olumlu bir iç konuşma kullanmak bu davranışlarla başa çıkmanıza yardımcı olabilir.
Uzman Bir Psikologla İletişime Geçin
Duygusal bağımlılık genellikle çocukluk deneyimleriyle ilgilidir. Çocukken ebeveynlerle veya bakım veren kişiyle güvenli ve sağlıklı bir bağın olmaması, yetişkin ilişkilerinde bağlanma sorunları yaşanmasına neden olabilir. Bazı bağlanma stilleri duygusal bağımlılıkta rol oynayabilir. Çocukken ebeveynlerle kurulan güvensiz bağlanma, duygusal olarak bağımlı davranışların üstesinden gelmeyi zorlaştırabilir. Bir Psikolog ile çalışmak, geçmişinizdeki ilişkilere dair endişelerinizi fark etmenize, yakın ilişkilerle ilgili sorunları keşfetmenize ve duygusal ihtiyaçların karşılanması için daha sağlıklı stratejiler oluşturmanıza yardımcı olur.
Terapide, genellikle duygusal bağımlılıkla ilgili aşağıda belirtilen sorunları çözmek için de çalışabilirsiniz:
Daha fazla öz şefkat geliştirmek
Özgüvenini ve kendine saygını arttırmak
Sağlıklı ve sağlıksız ilişkileri tanımayı öğrenmek
Olumsuz düşünce kalıplarını kırmayı öğrenmek
Yoğun duygularla baş ederken yapıcı düşünceler üretmek
Bu yazımızda sizlere duygusal bağımlılıktan kurtulmak ve çözmek için yapabileceklerinizden bahsettik. Çocuklarda Bağlanma Problemi başlıklı blog içeriğimize göz atmanızı tavsiye ederiz.
Paylaşmak Güzeldir :)
