BAĞIMLILIK BOZUKLUKLARI

ALKOL KULLANIM BOZUKLUĞU 

A. On iki aylık bir süre içinde, aşağıdakilerden en az ikisi ile kendini gösteren, klinik açıdan belirgin bir sıkıntıya ya da işlevsellikte düşmeye yol açan, sorunlu bir alkol kullanım örüntüsü: 

1.   Çoğu kez, istendiğinden daha büyük ölçüde ya da daha uzun süreli olarak alkol alınır. 

2.   Alkol kullanmayı bırakmak ya da denetim altında tutmak için sürekli bir istek ya da bir sonuç vermeyen çabalar vardır. 

3.   Alkol elde etmek, alkol kullanmak ya da yarattığı etkilerden kurtul­ mak için gerekli etkinliklere çok zaman aynlır. 

4.   Alkol kullanmaya içinin gitmesi ya da alkol kullanmak için çok büyük bir istek duyma ya da kendini zorlanmış hissetme. 

5.   İşte, okulda ya da evdeki konumunun gereği olan başlıca yükümlü­ lüklerini yerine getirememe ile sonuçlanan, yineleyici alkol kullanımı. 

6.   Alkolün etkilerinin neden olduğu ya da alevlendirdiği, sürekli ya da yineleyici toplumsal ya da kişilerarası sorunlar olmasına karşın alkol kullanımını sürdürme. 

7.   Alkol kullanımından ötürü önemli birtakım toplumsal, işle ilgili et­ kinliklerin ya da eğlenme-dinlenme etkinliklerinin bırakılması ya da azaltılması. 

8.   Yineleyici bir biçimde, tehlikeli olabilecek durumlarda alkol kullanma. 

9.   Büyük bir olasılıkla alkolün neden olduğu ya da alevlendirdiği, sü­ rekli ya da yineleyici bedensel ya da ruhsal bir sorunu olduğu bilgi­ sine karşın alkol kullanımı sürdürülür. 

10.  Aşağıdakilerden biriyle tanımlandığı üzere, dayanıklılık (tolerans) ge­ lişmiş olması: 

1.   Esrikliği ya da istenen etkiyi sağlamak için belirgin olarak artan ölçülerde alkol kullanma gereksinimi. 

2.   Aynı ölçüde alkol kullanımının sürdürülmesine 

Kafeinle İlişkili Bozukluklar 

Kafein kullanımı sırasında ya da kısa bir süre sonrasında aşağıdaki belirti ya da bulgulardan beşi (ya da daha çoğu) bulunur.

1. Huzursuzluk.

2. Sinirlilik.

3. Heyecan.

4. Uykusuzluk.

5. Yüz kızarması.

6. Diürez.

7. Mide-bağırsak rahatsızlığı.

8. Kas seğirmesi.

9. Düşünce ve konuşma dağınıklığı.

10. Taşikardi ya da aritmi.

11. İçsel gücün bitip tükenmemesi.

12. Ruhsal-devinsel kışkırtma (psikomotor ajitasyon).

 KAFEİN YOKSUNLUĞU

Kafein kullanımını birden bıraktıktan ya da azalttıktan sonraki 24 saat için­ de ortaya çıkan aşağıdaki üç (ya da daha çok) belirti:

1. Baş ağnsı.

2. Belirgin bir yorgunluk ya da uyuşukluk.

3. Disfori ile giden bir duygudurum, çökkün duygudurum ya da kolay kızma.

4. Odaklanmakta güçlük çekme.

5. Grip benzeri belirtiler (bulantı, kusma ya da kaslarda ağrı/sertlik).

C. B tanı ölçütündeki belirtiler ve bulgular klinik açıdan belirgin bir sıkıntıya ya da toplumsal, işle ilgili alanlarda ya da önemli diğer işlevsellik alanlarında işlevsellikte düşmeye neden olur.

KENEVİR KULLANIM BOZUKLUĞU

A. On iki aylık bir süre içinde, aşağıdakilerden en az ikisi ile kendini gösteren, klinik açıdan belirgin bir sıkıntıya ya da işlevsellikte düşmeye yol açan, sorunlu bir kenevir kullanım örüntüsü:

1. Çoğu kez, istendiğinden daha büyük ölçüde ya da daha uzun süreli olarak kenevir alınır.

2. Kenevir kullanmayı bırakmak ya da denetim altında tutmak için sürekli bir istek ya da bir sonuç vermeyen çabalar vardır.

3. Kenevir elde etmek, kenevir kullanmak ya da yarattığı etkilerden kur­ tulmak için gerekli etkinliklere çok zaman ayrılır.

4. Kenevir kullanmaya içinin gitmesi ya da kenevir kullanmak için çok büyük bir istek duyma ya da kendini zorlanmış hissetme.

5. İşte, okulda ya da evdeki konumunun gereği olan başlıca yükümlülük­ lerini yerine getirememe ile sonuçlanan, yineleyici kenevir kullanımı.

6. Kenevirin etkilerinin neden olduğu ya da alevlendirdiği, sürekli ya da yineleyici toplumsal ya da kişilerarası sorun

KENEVİR YOKSUNLUĞU

Aşırı ölçüde ve uzun süreli (genellikle, en az birkaç ay süresince, her gün ya da neredeyse her gün kullanım) kenevir kullanımının bırakılması.

B. A tanı ölçütünde tanımlanan kenevir kullanımının bırakılmasınının ardın­ dan, yaklaşık bir hafta geçtikten sonra, aşağıdaki üç (ya da daha çok) belirti ya da bulgunun gelişmesi:

1. Kolay kızma, öfke ya da saldırganlık.

2. Sinirlilik ya da bunaltı.

3. Uyku sorunu (örn. uykusuzluk, rahatsız edici düşler).

4. Yeme isteğinde azalma ya da kilo verme.

5. Huzursuzluk

DİNGİNLEŞTİRİCİ, UYUTUCU YA DA KAYGI GİDERİCİ KULLANIM BOZUKLUĞU

 A. On iki aylık bir süre içinde, aşağıdakilerden en az ikisi ile kendini gösteren, klinik açıdan belirgin bir sıkıntıya ya da işlevsellikte düşmeye yol açan, sorunlu bir dinginleştirici, uyutucu ya da kaygı giderici kullanım örüntüsü:

1. Çoğu kez, istendiğinden daha büyük ölçüde ya da daha uzun süreli olarak dinginleştirici, uyutucu ya da kaygı giderici alınır.

2. Dinginleştirici, uyutucu ya da kaygı giderici kullanmayı bırakmak ya da denetim altında tutmak için sürekli bir istek ya da bir sonuç verme­ yen çabalar vardır.

3. Dinginleştirici, uyutucu ya da kaygı giderici elde etmek, dinginleştirici, uyutucu ya da kaygı giderici kullanmak ya da yarattığı etkilerden kurtulmak için gerekli etkinliklere çok zaman ayrılır. Dinginleştirici, uyutucu ya da kaygı giderici kullanmaya içinin gitme­ si ya da dinginleştirici, uyutucu ya da kaygı giderici kullanmak için çok büyük bir istek duyma ya da kendini zorlanmış hissetme.

İşte, okulda ya da evdeki konumunun gereği olan başlıca yükümlü­ lüklerini yerine getirememe ile sonuçlanan, yineleyici dinginleştirici, uyutucu ya da kaygı giderici kullanımı (dinginleştirici, uyutucu ya da kaygı giderici kullanımıyla ilişkili yineleyici işe gitmemeler ya da işte başarı göstermeme; dinginleştirici, uyutucu ya da kaygı giderici kullanımıyla ilişkili okula gitmemeler, okuldan atılma; çocuklarını ve evi boşlama).

Dinginleştirici, uyutucu ya da kaygı gidericinin etkilerinin neden olduğu ya da alevlendirdiği, sürekli ya da yineleyici toplumsal ya da kişilerarası sorunlar olmasına karşın dinginleştirici, uyutucu ya da kaygı giderici kullanımını sürdürme (esrikliğin sonuçlarıyla ilgili olarak eşiyle tartışma; kavga etme, dövüşme).