Bağımlı kişilik bozukluğu aslında toplumda en az görülen rahatsızlıklardan biridir. Bu sebeple her bağımlı kişiliğe sahip kişinin bağımlı kişilik bozukluğuna sahip olduğunu söylemek son derece yanlış bir yönlendirme olacaktır. İsmi dolayısıyla çoğu kişinin özellikle duygusal bir ilişkiyi bitirdikten sonra rehavete kapılarak kendisini sorgulamasına sebep olabilen bu rahatsızlık aslında çok daha karışık bir duygu durum bozukluğudur. Ancak tıpkı diğer psikolojik rahatsızlıklarda olduğu gibi bağımlı kişilik bozukluğunda da bir tedavi yöntemi bulunmaktadır. Hastalığın ne olduğunun öğrenilmesi, tanısının konulması ve hemen arkasında bir çözüm sürecinin araştırılmaya başlanması ile devam eden klasik döngünün en son halkası da elbette ki psikoterapilerdir. Özellikle online terapiler ile bu sürecin hızlandırılması sağlanabilmektedir.
BAĞIMLI KİŞİLİK BOZUKLUĞU NEDİR?
Bağımlı kişilik bozukluğu, bireyin başka kişilere olan aşırı bağımlılığı şeklinde tanımlanabilir. Bağımlı kişilik bozukluğu olan kişilerin, bağımlı oldukları kişiler olmadan hayatta kalamayacaklarına dair bir inançları bulunur. Kişiler genel olarak anksiyöz ve korkuludur. Bağımlılıkları onları boyun eğen, yapışkan ve ayrılıktan aşırı derece korkan bireyler haline getirir. Bu bozukluğa sahip kişiler yalnız kalmaya asla katlanamazlar. Yalnız kaldıklarında depresif bir ruh haline bürünürler ve kaygılı olurlar. Başkalarına bağımlı olmaları onların sömürüye dayalı bir ilişki kurmalarına yol açar. Bağımlı kişilik bozukluğuna sahip olan kişiler ilişki içerisinde oldukları kişilerin kararlarına ve öğütlerine muhtaçlardır. Çünkü tek başlarına var olamayacaklarını düşünürler. Bağımlı kişilik bozukluğu olan kişiler onaylanma arayışı içerisinde olduklarından başkaları tarafından kapsanmak isterler. Başka kişilerle bağımlılığa yatkın iletişim kurdukları için de rekabetçi bir yapıları yoktur. Eleştirilmekten ve dışlanmaktan çok korktukları için sosyal ilişkilerinde de kendi benliklerini ortaya koymaktan çekinirler. Kendilerini içe dönük bir şekilde aşağılayabilir, kendi benliklerini değersizleştirebilirler. Tüm bunlar sebebiyle de bağımlı kişilik bozukluğuna sahip olan bireylerin kesinlikle bir psikoterapi desteğine ihtiyaçları vardır. Bunun da en pratik yolu online terapilerdir.
Tüm bunlarla birlikte belirtmek gerekir ki sağlıklı bağımlılıklar da vardır ve bunlar bağımlı kişilik bozukluğu ile karıştırılmamalıdır. Sağlıklı bağımlılık, bağımlılık ihtiyacı olduğunda, bu ihtiyaç güçlü olsa bile, ihtiyacın kontrol altında ve duruma göre seçici olmasıdır. Kişinin bağımlılığının sağlıklı olduğunu anlamak için iç görüsüne ve sosyal ilişkilerine bakılabilir. Örneğin, romantik ilişkilerinde sağlıklı bağımlı kişiler olgun ve iletişime açık ilişkiler kurarken bağımlı kişilik bozukluğu olan kişiler kendini hem romantik açıdan hem cinsel açıdan çok fazla feda ederler. Benzer şekilde iş hayatındaki ilişkilerde de sağlıklı bağımlı kişiler iş arkadaşlarıyla iş birliği ve dayanışma içerisinde hareket ederken bağımlı kişilik bozukluğu olan kişiler bireysel sorumluluk almaktan kaçınır ve iş arkadaşlarına yapışırlar. Sağlıklı bağımlı kişiler, ihtiyaçlarının yoğunluğunu daha az hissederler, bununla beraber anksiyetelerini daha iyi kontrol edebilirler çünkü bağımlı kişilik bozukluğu olan kişilere göre daha olgun savunma mekanizmaları kullanırlar. Yani sağlıklı bağımlı kişiler, kendilerine bakışlarında, kişilerarası iletişimde ve mücadeleyle baş etmede bağımlı kişilik bozukluğu olan kişilere göre daha başarılıdırlar.
BAĞIMLI KİŞİLİK BOZUKLUĞUNUN BELİRTİLERİ NELERDİR?
DSM 5’e göre bağımlı kişilik bozukluğunun semptomları aşağıdakilerden beşi (ya da daha çoğu) ile belirli, erken erişkinlikte başlayan ve değişik bağlamlarda ortaya çıkan, boyun eğici ve yapışkan davranışlara ve ayrılma korkularına yol açan, ilgilenilme gereksinmesi ile giden yaygın bir örüntüde devam etmektedir. Yani aşağıdaki semptomlardan beşi ya da daha fazlasına sahip olan bireyler için tanı konulabilmektedir.
· Başkalarından çok öğüt ve güvence almadıkça gündelik kararlarını vermekte güçlük çeker.
· Yaşamının çoğu önemli alanında, kendisinin yerine başkalarının sorumluluk almasına gereksinir.
· Desteklerini çekecekleri ya da kabul görmeyeceği korkusuyla, başkalarıyla aynı görüşte olmadığını söylemekte güçlük çeker. (Not: Cezalandırılmaktan gerçekçi bir biçimde korkmayı bu kapsamda değerlendirmeyin.)
· Kendi başına bir işe girişmekte ya da bir iş yapmakta güçlük çeker (isteğinin ya da yapacak gücünün olmadığından çok kendi yargılarına güvenmediğinden ya da yapabileceğine inanmadığından).
· Başkalarından bakım ve destek sağlayabilmek için, hoş olmayan işleri yapmaya gönüllü olmaya dek giden ölçüde aşırı uçlara gider.
· Kendisine bakamayacağına ilişkin aşırı korkulan yüzünden, tek başına kaldığında kendisini rahatsız ya da çaresiz hisseder.
· Yakın bir ilişkisi sonlandığında, bir bakım ve destek kaynağı olarak, ivedilikle başka bir ilişki arayışı içine girer.
· Kendi kendine bakmak durumunda bırakılacağı korkularıyla, gerçekçi olmayan bir biçimde uğraşır durur.
Tüm bu semptomlar içerisinden beşine ya da daha fazlasına sahip olan bireylerin vakit kaybetmeden tanıyı kesinleştirmek için bir terapist ile görüşmesi yapılması gereken en doğru harekettir. Bunun için en hızlı yöntem de online terapilerdir. Konfor alanınızdan çıkmadan yalnızca birkaç tuşa basarak alanında uzman terapistler ile görüşme sağlayabileceğiniz online terapiler bu açıdan da sizlere zaman kazandıracak ve faydalı olacaktır.
BAĞIMLI KİŞİLİK BOZUKLUĞU NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Bağımlı kişilik bozukluğunun tedavisinde psikoterapi kullanılır. Bağımlı kişinin terapi esnasında terapiste bağımlılık eğiliminde bulunması beklendik bir durumdur. Terapideki ana amaç danışanın kendine olan güvenini, kendini açıklama becerisini ve otonomisini arttırmaktır. Psikodinamik terapi kullanılan başlıca ekollerden biridir. Psikodinamik ekol, transferansı kullanır ve danışanın erken dönemde deneyimlediği ayrılıkla baş etmesine katkıda bulunur. Bilişsel davranışçı terapi de danışanın inançlarını değiştirmesine yardımcı olarak ve bazen danışanı ayrılığa maruz bırakarak bireyin özgüvenini ve otonomisini artırmayı hedefler.
Son dönemlerde sıklıkla tercih edilmeye başlanan online terapiler de özellikle bağımlı kişilik bozukluğunun tedavisinde önerilen bir terapi yöntemidir. Bunun sebebi de kişinin bağımlı karakterinin online terapide bir nebze daha yumuşamış olabilmesinden kaynaklanır. Online terapiler ile kişilerin karakterine daha uygun bir terapisti bulma olanakları kısa zamanda çok daha yüksektir. Bu da yine bağımlı kişilik bozukluğuna sahip olan bireylerin psikoterapiye başlamasını kolaylaştıracak diğer etkenlerden birisidir.
